“A Lê, ước mơ của em là gì?” Đào Tử không được đi học nhiều. Khi nói đến hai chữ “ước mơ”, giọng chị chùng xuống, nhưng đầu lại ngẩng cao, ngước mắt nhìn bầu trời bị mây đen bao phủ.

Mưa nhỏ tí tách rơi, những ngọn núi xa xăm bị bao phủ trong làn sương mờ ảo, thỉnh thoảng có vài giọt mưa xuyên qua kẽ lá rơi xuống hai cô gái gầy guộc, làm ướt mái tóc đen nhánh và gương mặt non nớt của họ.

Chu Lê yên lặng ngồi dưới tàng cây, chờ mưa tạnh trời quang. Nghe tiếng Đào Tử hỏi mình, cô ngẩng đầu ngước nhìn chị. Không đợi Chu Lê đáp lời, Đào Tử đã mỉm cười. Chị nhìn sang hướng khác, khóe môi nở một nụ cười mà Chu Lê không cách nào lý giải được rồi nói: “Chị chẳng có ước mơ gì, cho nên muốn hỏi xem ước mơ của em là gì.”

Đào Tử rất xinh đẹp, khuôn mặt tròn trĩnh, đôi mắt to tròn, vừa có nét ngây thơ lại vừa có vẻ quyến rũ.

Chu Lê cũng không thân với chị ấy, chỉ biết Đào Tử lớn hơn mình hai tuổi, vừa mới được cưới về từ làng bên. Chồng của Đào Tử là một người đàn ông trung niên chất phác thật thà, thường ngày Chu Lê gặp ông ấy còn phải gọi là “chú”.

Đào Tử không thích nói chuyện, Chu Lê cũng không phải là người nhiều lời, thế nhưng chị ấy lại thích cùng ra ngoài làm việc với cô, và Chu Lê cũng vậy.

Chu Lê ngẫm nghĩ rồi nghiêm túc trả lời: “Em muốn học tập thật chăm chỉ, sau đó tìm một công việc tốt.”

Đào Tử mỉm cười, gương mặt trẻ trung có sự đằm thắm không phù hợp với độ tuổi. Chị nói: “Chị nghe mẹ chồng chị kể rằng thành tích học tập của em rất tốt, chắc chắn sẽ thi đỗ một trường đại học tốt. Đây là lý tưởng của em, không phải là ước mơ.”

Chu Lê cũng cười, không nói gì. Cô nhìn màn mưa nặng hạt bên ngoài, dù cố gắng thế nào cũng không thể nhìn thấy ngọn núi lớn trước mặt.

Mưa ở vùng núi tới nhanh mà đi cũng nhanh. Chu Lê và Đào Tử chờ mưa ngớt rồi tiếp tục đi nhổ cỏ, chờ đến khi xong công việc đồng áng thì cùng hái đầy một rổ rau và quả dại mang về nhà.

Bên kia hàng rào tre thấp trong sân, bà nội của Chu Lê đang chống gậy cho gà ăn. Chu Lê buông giỏ xuống, lên tiếng gọi bà nhưng không được đáp lại. Thấy thế cô đành lẳng lặng rửa tay rồi đi nấu cơm. Ngọn lửa trong bếp hun khiến mặt cô đỏ bừng, cô nhìn về phía bà cụ không biết đã ngồi ở cửa từ khi nào, rồi lại lặng lẽ quay đi.

Trong lúc cô đang xào rau, bà thím hàng xóm qua vay trứng gà. Người vừa đi là bà nội của Chu Lê ngồi ở đằng kia sắc mặt lại sầm sì, miệng lẩm bẩm chửi cô. Đầu tiên là chửi người thím kia chỉ vay mà không trả, chỉ biết chiếm lợi của người khác, ức h**p hai bà cháu là mẹ góa con côi không người nâng đỡ. Chửi một hồi lâu cũng không thấy Chu Lê đếm xỉa đến mình, bà lại quay sang chửi Chu Lê mềm yếu, dễ bị bắt nạt.

Chu Lê đã quen, chỉ cố biến mình thành kẻ tàng hình giữa những câu chửi bới vô cớ ấy.

Có lẽ hôm nay thời tiết không tốt, bà nội của cô trở nên thất thường hơn mọi ngày. Chu Lê ăn bữa tối trong sắc mặt u ám cùng những lời mắng chửi vô lý của bà, sau đó giúp bà rửa chân rồi đỡ bà lên giường ngủ.

Đèn trong nhà đã tắt, những ngôi sao bắt đầu leo lên bầu trời đêm.

Chu Lê cảm thấy hơi mệt, cô ngồi trên ghế đẩu tựa vào tường nghỉ ngơi. Ngôi làng tĩnh lặng chìm trong bóng tối mênh mông, chỉ thấy ánh đèn dầu leo lét từ phía xa xa. Con gái của thím hàng xóm sát vách là Thuần Thuần lặng lẽ chạy sang bên này, hạ giọng thật thấp hỏi cô: “Chị A Lê, chị đã nói chuyện với bà chưa?”

Chu Lê lắc đầu, Thuần Thuần liền hiểu ra.

Hai người đã hẹn nhau nhân lúc nghỉ hè sẽ lên thị trấn làm công kiếm tiền đóng học phí, giờ xem ra Chu Lê không thể đi được. Cô ấy lo lắng thay cho Chu Lê: “Chị A Lê, nếu bà chị không đồng ý cho chị đi học đại học thì phải làm sao?”

Từ nhỏ Thuần Thuần đã thường xuyên nghe tiếng bà Chu mắng Chu Lê rằng: “Học học học, trừ học ra thì mày còn biết làm gì hả! Dù có tài học lên đến trời thì mày cũng chỉ là một đứa có cha mẹ sinh ra mà không có cha mẹ dạy dỗ”. Một câu nói đã lặp đi lặp lại không biết bao nhiêu lần, mắng rất nhiều năm.

Chu Lê không nói gì, Thuần Thuần dần hiểu được mình đã hỏi một câu không nên hỏi, đành ngượng ngùng đổi đề tài. Tâm trạng Chu Lê không vui, Thuần Thuần cũng tinh ý không quấy rầy thêm, chỉ trò chuyện thêm vài câu bâng quơ rồi quay về nhà. Bên nhà Thuần Thuần cũng có mấy người hàng xóm tụ tập, họ đang bàn tán về chuyện nhà Chu Lê.

“Tiếc thật, thôn chúng ta mấy chục năm rồi mới có được một nhân tài. Tôi nghe thầy Lý bảo cái trường mà nhỏ A Lê đăng ký không dễ thi vào, là trường đứng hạng nhất hạng hai của cả nước.”

“A Lê từ nhỏ đã thông minh lại còn chịu khó. Nếu Thuần Thuần nhà tôi có được học lực chỉ bằng một nửa con bé thì tốt biết bao.”

“Học giỏi thì có ích gì, sinh ra làm cháu của một bà già như vậy thì có thi đỗ vào trường tốt đến đâu cũng phí phạm…”

Thuần Thuần trở về phòng mình rồi đóng cửa lại, tiếng nói chuyện bên ngoài cũng trở nên nhỏ dần.

Cuộc sống trong thôn vừa đơn điệu lại nhọc nhằn, Thuần Thuần và những người khác đã hẹn nhau sẽ đi làm ở thị trấn, chỉ mấy ngày sau đã xuất phát. Cuộc sống ở thị trấn ngược lại muôn màu muôn vẻ, tuy rằng công việc rất mệt mỏi lại còn bị chèn ép, nhưng Thuần Thuần có bạn đồng hương ở bên cạnh, mấy cô gái tuổi teen mỗi ngày đều sống trong sự phong phú và vui vẻ.

Hai tháng trôi qua rất nhanh, Thuần Thuần và các bạn vui vẻ cười đùa, mang theo những thành quả thu được cùng niềm hy vọng trở về nhà. Lúc đi qua khoảnh sân nhà Chu Lê thì thấy Chu Lê đang quỳ trong sân.

Cuối hè, ánh nắng chói chang. Chu Lê cúi đầu nên Thuần Thuần không thể nhìn rõ nét mặt của cô, chỉ thấy bà nội cô hung hăng vung gậy quất vào cơ thể gầy guộc của Chu Lê.

Trong cơn thịnh nộ, bà cụ có vẻ mặt dữ tợn, cây gậy trên tay không ngừng đập xuống lưng cô gái bé nhỏ, nó phát ra những âm thanh trầm đục khiến cho Thuần Thuần và các bạn chỉ đi ngang qua cũng cảm thấy rùng mình.

Cơ thể Chu Lê chỉ run lên rất khẽ, cô vẫn gục đầu không nói một lời.

Bên ngoài hàng rào tre, mấy người trong thôn đang đứng xúm đông xúm đỏ khe khẽ xì xào dưới gốc đại thụ. Vẻ mặt mọi người rất khác nhau, chỉ có sự bình thản trong ánh mắt là giống nhau.

Đào Tử cũng đứng trong sân nhà mình ngó sang nhà Chu Lê. Khi Thuần Thuần đi ngang qua nhà chị thì nghe thấy một giọng nói khàn khàn vọng ra từ gian trong: “Nhìn cái gì mà nhìn, chuyện nhà người khác đừng có mà xía vào, mau đi nấu cơm!”

Đào Tử lặng lẽ quay lưng đi dưới tiếng thúc giục sốt ruột của người bên trong.

“Mày có lấy chồng hay không!”

Giọng nói the thé của bà nội Chu Lê đã xé toạc sự tĩnh lặng của ngôi làng nhỏ. Mẹ của Thuần Thuần đứng ở cửa nhà vẫy tay gọi cô ấy, Thuần Thuần do dự một lát rồi chào tạm biệt các bạn, rảo bước về nhà mình.

Thuần Thuần vừa bước qua cửa nhà cũng là lúc cây gậy lại vang lên những tiếng quất xuống nặng nề. Cô ấy quay lại nhìn, chỉ thấy cơ thể Chu Lê hơi lung lay rồi lại thẳng sống lưng.

Từ đầu tới cuối, Thuần Thuần vẫn không thấy được khuôn mặt của cô.

“Mẹ ơi, chị A Lê làm sao thế?” Thuần Thuần còn nhỏ, nhưng chuyện như thế này không phải chỉ mới thấy lần đầu.

Thực ra từ lúc còn nhỏ Thuần Thuần đã suy nghĩ làm thế nào để ngăn cản những chuyện như thế. Song, ngay cả mẹ cô ấy còn chẳng có cách thì Thuần Thuần cũng không biết phải làm sao.

Mẹ Thuần Thuần thở dài, khi nhắc đến chuyện này chỉ biết thổn thức.

“Chị A Lê của con thi đỗ đại học nhưng bà con bé không cho nó đi, xé nát thư thông báo trúng tuyển của nó, ép gả con bé cho người ta.”

Không cần phải dò hỏi nhiều, Thuần Thuần đi đến đâu cũng nghe có người bàn tán chuyện này.

“Bà của A Lê ý mà, sợ rằng cháu gái mình sau khi ra ngoài học hành sẽ không quay về chăm sóc bà ta lúc già cả.” 

“Việc này cũng không thể trách A Lê được, hồi nó còn nhỏ, bà của nó đối xử với nó như thế nào chứ, không đánh thì cũng chửi bới. Hồi mẹ A Lê còn sống cũng chịu khổ nhiều…”

“Đây cũng là báo ứng, con người cũng nên bớt làm mấy chuyện thiếu đạo đức…”

“Bà cụ này đúng là gây nghiệp…”

Cửa sổ phòng Chu Lê bị đóng chặt bằng ván gỗ, dù đang là ban ngày nhưng trong phòng vẫn tối om.

Trên mặt đất rải rác những mảnh giấy bị xé vụn. Trong bóng tối, Chu Lê ngồi co ro ở góc tường, lắng nghe âm thanh lúc cao lúc trầm bên ngoài.

Trưởng thôn đã đến, ông nói với bà cô: “Bà nội của A Lê à, bà làm như vậy là không đúng rồi. Thôn chúng ta có bao nhiêu đứa trẻ, dù có cố gắng học hành đến đâu cũng không thể thi đỗ nổi trường đại học của A Lê. Chuyện này nếu đổi lại là nhà khác thì đã khua chiêng gõ trống mở tiệc mời khách từ sớm, bà thì hay rồi, lại không chịu cho cháu mình đi học, còn nhốt con bé lại như thế này. Đây là phạm pháp đấy, bà có biết không?”

“Phạm pháp cái gì mà phạm pháp. Tôi không biết, bố nó là do tôi đẻ ra, tôi dạy bảo cháu mình thì có làm sao?”

“Bà dạy thì dạy nhưng không thể nhốt con bé lại, không cho nó đi học như thế được.”

“Tôi không cho nó đi học hồi nào? Nó chẳng phải đã tốt nghiệp trung học rồi sao? Trong thôn chúng ta có mấy người được tốt nghiệp trung học, tôi đối xử với nó còn chưa đủ tốt à? Tôi nuôi nó mười mấy năm, giờ tôi già rồi, không làm việc được, nó cũng sắp trưởng thành rồi, đến lượt nó nuôi tôi mới phải chứ.”

“Bà nội của A Lê, bà không thể nghĩ như vậy được, trường đại học này không phải ai cũng có thể thi đỗ, xã hội bây giờ phải có bằng cấp thì mới dễ xin được việc. A Lê thông minh như vậy, sau này tốt nghiệp đại học rồi sẽ có tương lai rộng mở, đến lúc đó kiếm được tiền rồi còn có thể đón bà tới thành phố hưởng phúc, đây là chuyện tốt bao nhiêu người mơ còn không được đấy.”

“Vào đại học thì có gì tốt chứ. Thằng cháu nhà lão Lý kia kìa, tiêu tốn một đống tiền học xong về nhà, chẳng phải vẫn cần bố nó ở trấn trên nhờ vào quan hệ mà tìm việc cho nó à. Tôi đây không có số mệnh hưởng phúc cũng không nghĩ tới chuyện hưởng phúc. Những người như chúng tôi chỉ biết sống thật thà, đã sinh ra trong bùn đất thì cũng chẳng bay lên trời được, đừng mơ mộng viển vông nữa.”

Tiếng nói bên ngoài tắt dần, chút ánh sáng le lói xuyên qua khe cửa cũng dần trở nên mỏng manh.

Trời tối, cả thôn chìm vào yên tĩnh. Chu Lê nghe tiếng bà mình nói: “Tao biết mày từ lâu đã không còn chịu nổi bà già này nữa. Khi mày còn nhỏ, tao thường xuyên đánh mắng mày, mày vẫn luôn ghi nhớ. Tao không tốt với mẹ mày, mày cũng ghi nhớ. Đứa con trai mà tao vất vả nuôi lớn được đã chết, cháu trai tao cũng chết rồi. Mọi người đều chết, chỉ còn sót lại đứa hận tao là mày còn sống thôi. Tao cũng chẳng trông mong gì mày sẽ đối xử tốt với tao, nhưng mày phải giúp tao dưỡng già. Có tao đẻ ra bố mày thì bố mày mới đẻ ra được mày. Tao có ơn với mày nên mày phải trả ơn cho tao.” 

Chiếc khóa nặng trĩu đập vào ván cửa, một tiếng “cộp” làm cho cả thế giới của Chu Lê chao đảo rồi lại trở về với sự tĩnh lặng.

Chu Lê siết chặt tờ giấy rách nát trong tay, sức lực rút đi từng chút một.

Cô cứ ngỡ rằng ước mơ của mình sẽ kết thúc vào mùa hè ấy, cho đến một đêm khuya, Đào Tử tới cạy cửa phòng của cô.

Trong bóng đêm, chỉ có ánh trăng tràn qua ngưỡng cửa. Giọng nói của Đào Tử khẽ khàng tới mức gần như không thể nghe thấy: “A Lê, chúng ta đi thôi.”

Đào Tử không mang theo thứ gì, bởi chị ấy vốn cũng chẳng có gì có thể mang theo. Chu Lê cũng bất chấp tất cả, gấp gáp rời đi cùng Đào Tử.

Họ lặng lẽ đi ra khỏi thôn. Khi ngoảnh lại nhìn, ngôi làng đang say giấc như đầu một con dã thú, những bóng cây xa xa đang lay động ở phía trước lại giống như một đám yêu ma quỷ quái ăn thịt người.

Những đứa trẻ sinh ra và lớn lên ở núi vừa kính trọng nó, đồng thời cũng sợ hãi nó.

“A Lê, ước mơ của chị chính là rời khỏi nơi đây.” Khi nói những lời này, nụ cười trên gương mặt Đào Tử còn rạng rỡ hơn cả ánh trăng.

Lúc ấy Chu Lê nhìn chị, cảm thấy ước mơ của Đào Tử nhất định sẽ thành hiện thực.

Không biết hai người họ đã đi được bao lâu, con đường phía trước tựa như không có điểm dừng. Nhiều năm sau, Chu Lê vẫn không cách nào quên được đêm hôm ấy.

Hai người không dám dừng lại một giây phút nào, họ cứ đi mãi đi mãi, tin rằng chỉ cần không dừng lại thì nhất định có thể rời khỏi ngọn núi này. Thế nhưng trong bóng đêm, một tia sáng lóe lên, đó không phải ánh mặt trời của buổi bình minh mà là của sự tuyệt vọng đang truy đuổi.

Họ càng tăng tốc bước chân thì ánh sáng kia càng tới gần.

Có người gọi tên hai người họ. Đào Tử đẩy Chu Lê vào bụi cỏ ven đường, chạy băng băng theo hướng khác, ánh sáng kia cũng chuyển hướng theo bước chân của chị.

Thế giới của Chu Lê yên tĩnh trở lại, từ phía xa chỉ còn nghe tiếng người gọi tên Đào Tử.

“A Lê, em chạy về phía trước đi, phải luôn tiến về phía trước.”